از جاذبه‌های دیدنی و بسیار زیبای سنندج می‌توان به عمارتهای تاریخی آن اشاره کرد، بناهایی دیدنی و بی‌نظیر که ضمن بیان شکوه معماری ایرانی، هر یک روایتگر گوشه‌ای از تاریخ است. عمارت‌هایی که با وجود قدمتشان همچنان استوار و باشکوه ایستاده‌‌اند و هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود می کشانند.
مؤسسه فرهنگی قرآن پژوهان شمال استان کردستان/شیرین مرادی؛ در کنار همه جاذبه‌های گردشگری، بناهای تاریخی از لحاظ معماری، طراحی فضا و قدمتشان می‌تواند به گونه‌ای باشند که همیشه در ذهن بمانند و در حافظه تاریخی مردم برای همیشه ماندگار شوند. اگر دنبال این هستیم که اقوام ایرانی و شهرهای ایران زمین را به تفکیک نام ببریم و زیبایی بی‌نظیرشان را ستایش کنیم، کردستان و شهر سنندج یکی از زیباترین استانها است که بدون شک در رتبه بالا قرار می‌گیرد. سنندج شهر خلاق موسیقی جهان، شهر اصالت و فرهنگ، شهر هنر و موسیقی، پایتخت دف جهان، پایتخت نوروز جهان، پایتخت کتاب ایران و شهر مسجد و مناره و شهری که به پیراهن‌های بلند و رنگین زنانش، میهمان‌نوازی و محبت مردمانش و گویش شیرین و زیبایش معروف است. سنندج از حیث زیبایی طبیعی و ابنیه تاریخی یکی از زیباترین شهرهای ایران است، از جاذبه‌های دیدنی و بسیار زیبای سنندج می‌توان به عمارتهای تاریخی آن اشاره کرد که هر کدام ضمن بیان شکوه معماری ایرانی، داستان زندگی‌های شیرین و تلخ تاریخی را روایت می‌کنند که بر مردمان این دیار گذشته است. بناهایی دیدنی و بی‌نظیر که هر یک روایتگر گوشه‌ای از تاریخ است. عمارت‌هایی که با وجود قدمت بسیار زیاد، همچنان استوار و باشکوه ایستاده‌‌اند و هر ساله گردشگران زیادی را به سمت خود می‌کشانند. عمارت سالارسعید
همانطور که از نامش پیدا است این باغ عمارت محل سکونت عین‌الدوله وزیر سه دوره حساس تاریخی در دوران قاجار بوده است. تزیین‌کاری‌های شاخصی که در این بنا استفاده شده است از جمله آنها می‌توان به ستون‌هایی با گچ‌بری طنابی و مقرنس کاری یا اُرسی‌هایی با طرح‌های اسلیمی اشاره کرد. در مجموع طراحی و ساخت تمام بخش‌های این عمارت با رعایت همه اصول معماری سبک ایرانی انجام گرفته است و طراحی عمارت بسیار جذاب است. عمارت سالارسعید در اواخر دوران ناصرالدین شاه قاجار در شهر سنندج ساخته شده است. این عمارت که به سفارش «ملالطف‌الله شیخ‌الاسلام» ساخته شد، بعدها بخش اندرونی آن به تملک خانواده «حبیبی» و بخش بیرونی آن به تملک «عبدالحمید خان سنندجی» ملقب به «سالار سعید» درآمد. سال‌ها گذشت تا هر دوی این بخش‌ها به تملک اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان دربیاید. این بنا در سال ۱۳۵۴ تبدیل به موزه شد و تا همین الان نیز نام «موزه سنندج» را با خود یدک می‌کشد.
موزه سنندج در ابتدا دارای دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی بود ولی در سال ۱۳۸۲ و با تاسیس «خانه کُرد» اشیای بخش مردم‌شناسی موزه به این خانه انتقال داده شد و هم‌اکنون فضای موزه در اختیار بخش باستان‌شناسی است. در بخش باستان‌شناسی، مجموعه‌ای از اشیای قدیمی از دوران ماقبل تاریخ تا دوران قاجار نگهداری می‌شوند که بخشی از این اشیا متعلق به استان کردستان و برخی متعلق به استان‌های همجوار و برخی دیگر متعلق به استان‌های دیگر یا مکشوفه از قاچاقچیان است. موزه سنندج در مرکز شهر سنندج در خیابان امام خمینی واقع شده و در مجاورت آن بناهایی چون خانه حبیبی، عمارت آصف، مسجد دارالاحسان و خانه مجتهدی قرار دارد. روش و سبک ساخت این بنا تحت تاثیر معماری دوره قجر بوده است. زیرزمین این عمارت دارای حوضی است و دارای سقفی گنبدی شکل که به طرز زیبایی آذین شده است. این بنا از سنگ، آجر و چوب با پشت بام شیروانی ساخته شده که زیباترین و جالب‌ترین قسمت ساختمان، پنجره‌های اروسی بزرگ هال است که هفت در دارند و یک شاهکار به شمار می‌آیند.
سالارسعید بخش بیرونی عمارت را در سال 1136 به اداره فرهنگ واگذار کرد و تا سال 1351 این بخش در اختیار اداره فرهنگ بود و برای مواردی چون دانش‌سرا، کتابخانه و خانه پیشاهنگان مورد استفاده قرار می‌گرفت. در همین سال از طرف وزارت فرهنگ و هنر وقت برای تاسیس موزه تملک شد و پس از مرمت و آماده‌سازی در مهرماه 1354 با نام «موزه سنندج» افتتاح شد. بخش اندرونی آن نیز تا سال 1371 در مالکیت خانواده حبیبی بود و در این سال به تملک میراث فرهنگی و گردشگری استان کردستان در آمد. سالن اصلی یکی از اتاق‌های جنب سالن و راهرو خروجی به نمایش این اشیا اختصاص یافته است. مهم‌ترین اشیا آن مربوط به مکشوفه‌های تپه زیویه یعنی مهم‌ترین تپه تاریخی استان کردستان است که شامل چند قطعه زیورآلات زنانه، اشیا سفالی، انواع ظروف سفالی به رنگ‌های خاکستری، قرمز و نخودی، اشیا مفرغی شامل ظروف، انواع تبر، سنجاق‌های تدفینی، سوزن‌های دوخت و حلقه‌ها، اشیایی از جنس استخوان و عاج، شامل قطعات تصاویری از شکار و نبرد نقش‌های اسطوره‌ای، گل‌های رزت، نقوش هندسی و سرپیکان و اشیا سنگی: شامل سردوک‌ها، حلقه‌ها و مهره‌ها می‌شود. علاوه بر اشیای مکشوفه از تپه زیویه، مجموعه‌ای از اشیای فلزی و سفالی دیگر نیز از جمله انواع سرنیزه، خنجر، حلقه‌های گوناگون، مجسمه‌های کوچک و ظروف سفالی با اشکال مختلف و بعضاً با نقوش کنده یا ترسیم شده به رنگ‌های قرمز، خاکستری، نخودی و همچنین ظروف شیشه‌ای که به دلیل توقیفی بودن آنها که محل دقیق کشف معلوم نیست، وجود دارد.
قسمت دیگری از اشیای مربوط به بخش دوران تاریخی است که شامل خمره‌های سفالی که اصطلاحاً به خمره‌های تدفینی مشهورند می‌شود، این خمره‌ها به علت حجم بزرگشان در فضای باز موزه نگهداری می‌شوند و تعدادی از آنها که کوچک‌تر هستند در فضای داخلی موزه قرار داده شده‌اند. آخرین اشیای موجود در این قسمت از حفاری‌های غار کرفتو به دست آمده و بعضاً قابل مقایسه با اشیای زیویه هستند. در سالن سفال که قسمت دوم این بخش را به خود اختصاص داده است، اشیای زیبایی از هنر سفالگری هنرمندان دوره اسلامی نگهداری می‌شود. تنگ، کاسه، قدح، بشقاب و مجسمه و ریتون که به طرز استادانه‌ای ساخته شده و با لعاب و نقوش و خطوط تزئین یافته‌اند از جمله آثار موجود در این بخش است. تنها بخش بسیار کمی از این اشیا متعلق به کردستان است و بیشتر آنها مربوط به نقاط دیگر کشور و مخصوصاً ری، کاشان و نیشابور هستند. در قسمت اشیای فلزی انواع کاسه و بادیه تنگ، سینی، سنگابه، دیگچه و انواع پیه سوز نگهداری می‌شود.
بخش نمایش موقت از دیگر بخش‌های موزه سنندج است که در واقع زیرزمین ساختمان یا همان حوض‌خانه است و اکنون به نمایش هنری خارجی اختصاص یافته و از اشیای مهم این بخش می‌توان به مجسمه‌های برنزی و ظروف شیشه‌ای اشاره کرد. اشیای این بخش برحسب برنامه‌های موزه تعویض می‌شوند. علاوه بر بخش‌های عنوان شده و اشیای آن، تعدادی سنگ نوشته که عبارتند از کتیبه‌ها و سنگ قبرها در فضای باز نگهداری می‌شوند. عمارت امجدالاشراف عمارت امجدالاشراف در خیابان «صلاح الدین ایوبی» شهر سنندج واقع شده است. این بنا به سفارش یک تاجر اصفهانی به نام «میرابوطالب» و با هنر معماران و زبردستی استادکاران اصفهانی در سال ۱۲۱۷ هجری قمری درسنندج ساخته شد. این عمارت شامل قسمت‌های مسکونی در کنار تالار تشریفات بوده و تالار تشریفات هم در ایام محرم محل عزاداری عاشقان امام حسین(ع) بوده است. از خصوصیات بارز این عمارت می‌توان به گچبری‌های پرکار با نقوش اسلیمی، نقاشی‌هایی متاثر از سبک نقاشی غربی، اتاق‌های سه دری و پنج دری در دو طبقه و پنجره هایی با شیشه‌های رنگی اشاره کرد. عمارت وکیل‌الملک
عمارت وکیل‌الملک در خیابان کشاورز شهر سنندج قرار گرفته است. این عمارت در قدیم محل زندگی خانواده «وکیل» بوده است که یکی از قدرتمندترین خاندان‌ها در تاریخ کردستان بوده‌اند. بنای اولیه عمارت ملک در دوران زندیه توسط «حاج محمد رشید بیگ وکیل» ساخته شد و در سال‌های بعد چند بار مورد بازسازی نیز قرار گرفته است. این عمارت شامل چندین حیاط به‌همراه بازارچه و حمام و… است که در طراحی تمامی آنها از اصول معماری ایرانی استفاده شده است. ستون‌های سنگی که دارای تزیینات طنابی هستند و سقف شیروانی که با طرح کلاه فرنگی (کوشک) ساخته شده است و نیز آجرکاری‌های زیبا در این عمارت از شاخص ترین جلوه‌های طراحی این مجموعه هستند. عمارت ملک‌التجار عمارت ملک‌التجار در خیابان امام خمینی شهر سنندج قرار دارد. این بنای ارزشمند در دوران حکومت قاجاریه در این شهر ساخته شده و نزدیک مرکز دارالحکومه استان کردستان نیز بوده است. این عمارت زیبا دارای یک حیاط مرکزی است که در ضلع شمالی آن، یک بنای ایوانی با ستون‌های آجری قرار گرفته است که در دو سمت این ایوان فضاهای مختلف عمارت در دو طبقه ساخته شده‌اند. در همین ایوان ستون‌دار هم می‌توان شکوه معماری ایرانی را نظاره‌گر بود. ولی تزیینات جالب دیگری هم در بنا وجود دارند. به عنوان نمونه، در تزیین سنگ‌های به کار رفته در این بنا، از طرح‌های ترنج و نقوش حیوانی استفاده شده است که زیبایی خاصی به این بنا بخشیده‌اند. عمارت شیخ محمدباقر غیاثی عمارت شیخ محمدباقر غیاثی در خیابان کشاورز و در نزدیکی عمارت وکیل الملک قرار دارد. این عمارت متعلق به عارفی برجسته به همین نام بوده است و البته هنوز هم تعدادی از ورثه ایشان در این خانه تاریخی زندگی می‌کنند. استاد «ابراهیم مختارپوریان» معمار این بنا بوده‌اند. سر در ورودی این ساختمان یکی از شاخص‌ترین نمادهای معماری زیبای آن است. برای رفتن به داخل این بنای تاریخی، ابتدا باید از سردر، هشتی، حیاط بیرونی عبور کرد و با گذر از حیاط اصلی بنا و سپس محلی که شیخ غیاثی در آن ساکن بودند، به فضای داخلی رسید. این عمارت نیز همچون سایر عمارتهای سنندج دارای تزیینات قابل توجهی است؛ «اروسی سازی» به‌همراه طرح‌های اسلیمی، قاب‌بندی، حجاری روی سنگ و تزیینات آجرکاری از جمله تزیینات معماری این بنا هستند. عمارت سرهنگ آزموده اردلان
این بنا در ابتدا در تملک فردی از خانواده «اردلان» بود. ولی هم‌اکنون با شماره ثبت ۵۰۸۷ در تملک اداره میراث فرهنگی استان کردستان قرار دارد. عمارت مذکور همچون عمارت وکیل الملک در محله قطارچیان سنندج واقع شده است. سردر ورودی این بنا به‌شکل نیم هشتی ساخته شده است. حیاط چهار ضلعی این عمارت که دارای آب‌نما و باغچه نیز هست، معماری درون گرای ایرانی را برای بازدیدکنندگان به تصویر می‌کشد. تمام فضاهای عمارت در پیرامون حیاط مرکزی و در دو طبقه ساخته شده‌اند. از تزیینات این بنا هم می‌توان به گچ بری رنگی، حجاری روی سنگ، آجرکاری به‌صورت راسته و خفته و استفاده از نرده‌های فلزی اشاره کرد. انتهای پیام/2330/71
