احساس مسئولیت در برابر جامعه، منشأ سنت حسنه وقف است چراکه گرچه ما از نیت‌های بسیاری از واقفان در دوره‌های گوناگون تاریخ ایران آگاه نیستیم اما می‌توان مطمئن بود در اندیشه برخی از واقفان، دغدغه پیشرفت جامعه همواره وجود داشته و نیز بهبود کیفیت زندگی برای دیگر نسل‌ها جزء مسئولیت‌هایی بوده که آنان همواره بر دوش خود احساس می‌کرده‌اند.
به گزارش مؤسسه فرهنگی قرآن پژوهان شمال از شیراز، بدون شک وقف سنت حسنه و اقدام خداپسندانه‌ای است که جامعه هدفش توده مردم بوده‌اند.
چراکه نگاهی به سندهای دوره‌های گوناگون این نکته را نیز آشکار می‌کند که نیازمندان بخشی مهم از این جامعه هدف را دربرمی‌گرفته‌اند.
به نظر می‌رسد احساس مسئولیت در برابر جامعه، منشأ وقف است چراکه گرچه ما از نیت‌های بسیاری از واقفان در دوره‌های گوناگون تاریخ ایران آگاهی نداریم، اما می‌توان مطمئن بود در اندیشه برخی از واقفان، دغدغه پیشرفت جامعه همواره وجود داشته‌و نیز بهبود کیفیت زندگی برای دیگر نسل‌ها جزء مسئولیت‌هایی بوده که آنان همواره بر دوش خود احساس می‌کرده‌اند.
وقف با زندگی مادی مردم پیوند دارد و نتیجه مستقیم آن، زندگی آسان‌تری را برای افراد رقم می‌زند، مختصات دقیق‌تر وقف اما در میان ایرانیان جهت این حرکت خداپسندانه را به سوی سعادت اخروی به ما نشان می‌دهد.
آنچه در تاریخ وقف ایران مشهود است، پیمودن راه رستگاری توسط گذشتگان و آیندگانی است که در این راه قدم برخواهند داشت.
فارس در جایگاه الف موقوفات کشور
استان فارس یکی از استان‌های مهم کشور در حوزه وقف و در جایگاه الف قرار دارد و در مجموع یک هشتم موقوفات کشور در استان فارس است.
طبعا دغدغه اصلی در حوزه وقف وصول به‌موقع حقوق موقوفات، حفاظت و صیانت از موقوفات و تلاش برای بهره‌وری موقوفات از طریق سرمایه گذاری‌های اقتصادی در یک یا چند موقوفه است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان فارس درباره این مهم به مؤسسه فرهنگی قرآن پژوهان شمال گفت: بخشی از املاک و اراضی موقوفه در تصرف ادارات، نهادها و دستگاه‌های اجرایی است و به جهت کمبود اعتبار لازم این دستگاه‌ها بدهی فراوانی به موقوفات فارس دارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین موسوی اظهار داشت: با توجه به اینکه بسیاری از موقوفات وقف عام است و درآمد و عواید آنها به اجتماع باز می گردد؛ درآمد ناکافی موقوفه موجب به تعویق افتادن اجرای نیت واقف می شود، بنابراین باید دستگاه‌های اجرایی نیز در اعتبارات خود پیش‌بینی لازم جهت پرداخت حقوق و مطالبات موقوفات را نیز بنمایند.
وی تاکید کرد: چراکه در این صورت ضمن کمک به اجرای نیت واقفین خیراندیش انگیزه برای ثبت وقف‌های جدید نیز در جامعه بیشتر می‌شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه فارس ادامه داد: صرف‌نظر از بخش عمده‌ای از موقوفات که جنبه‌های دینی و فرهنگی داشته موقوفات دیگری که میراث گذشتگان است نیز، با توجه به مشکلات و موانع عصر خود به‌وجود آمده و واقفان تلاش داشته‌اند تا از طریق وقف خود بخشی از مشکلات جامعه را حل کنند.
واقفان بر اساس نیازهای جامعه وقف کنند
وی اظهار داشت: امروز نیز این راه و نیت باید ادامه داشته باشد و واقفین جدید معضلات اجتماعی و اقتصادی جامعه را در نظر بگیرند و برای اشتغال جوانان، تسهیل موانع ازدواج، تامین جهیزیه، احداث مسکن برای افراد بی‌بضاعت، حوزه درمان و سلامت، حوزه آموزش تعلیم و تربیت، علم و فناوری و حمایت از شرکت های دانش بنیان و … وقف های جدید را به ثبت رسانند.
وی در ادامه به اهمیت نقش اصحاب رسانه در این خصوص اشاره کرد و اذعان داشت: نقش خبرنگاران و رسانه‌ها می‌تواند بسیار موثر باشد و مردم را به سمت وقف های جدید با نیات روز جامعه هدایت کند.
حجت‌الاسلام موسوی اظهار داشت: در ادارات اوقاف و امور خیریه نیز واحد مشاوره وقف‌های جدید وجود دارد و نیات و مشکلات روز جامعه احصا شده و در اختیار واقفان جدید قرار داده می شود، با این حال برخی افراد تمایل دارند وقف خود را مطابق با نیت مورد نظر خویش قرار دهند که در این موارد نیز به افراد پیشنهاد داده می شود بخشی از نیت را در راستای مسائل جدید و رفع مشکلات جامعه در نظر گیرند.
مدیرکل اوقاف فارس افزود: البته وقف جمعی و مشارکتی نیز ظرفیتی است که مردم نباید از آن غافل شوند و در این الگو افراد زیادی می‌توانند نیت عام المنفعه مشترکی را مورد توجه قرار دهند و هر کس به اندازه توان مالی خود در راه محقق ساختن آن نیت کمک کند. به‌طوریکه ساخت بیمارستان تخصصی سرطان جنوب نیز در شهر صدرا بر اساس وقف جمعی و با مشارکت آحاد مردم شکل گرفته است.
وی با اشاره به اینکه برخی از واقفان در وقف‌های خود به این نیت توجه داشته اند، اظهار داشت: مثلا ثلث مرحوم رئیسی برای احداث تعدادی واحد مسکونی در نظر گرفته شده است که در شهر سپیدان محقق خواهد شد، موقوفات دیگری نیز در طی چند سال اخیر به ثبت رسیده است که نیت آن واگذاری مسکن به زوج های جوان بی‌بضاعت برای مدت محدود در سال اول و دوم ازدواج است و یا موقوفاتی که برای در اختیار قرار دادن مسکن به خانواده هایی است که دارای بیش از یک معلول هستند.
موسوی اضافه کرد: البته سازمان اوقاف در طرحی سراسری و با ایجاد تفاهم‌نامه با مسکن و شهرسازی در طرح مسکن ملی مشارکت می‌کند و در استان فارس نیز اراضی مناسب این طرح جهت احداث تعیین شده است.
بلیانی، کهن‌ترین موقوفه فارس
وی در بخش دیگری از این گفتگو قدیمی‌ترین موقوفه در استان فارس که دارای وقفنامه مدون و موجود است را موقوفه موسوم به “بلیانی” در شهر کازرون عنوان کرد و ادامه داد: این موقوفه شامل یک رشته قنات و چشمه است که توسط حاج سید امین محمد البلیانی الخراسانی در سوم محرم سال 715 هجری قمری بر بَلَده کازرون و بقعه شخص واقف وقف شده است.
وی در ادامه با اشاره به میزان موقوفات استان فارس گفت: به طور کلی در استان فارس بیش از ۱۵ هزار موقوفه وجود و ۲۰۰ هزار رقبه وقفی وجود دارد که از این تعداد موقوفات، تعداد ۵ هزار و ۴۷۷ موقوفه منفعتی و ۱۵ هزار و ۱۳۸ موقوفه انتفاعی است.
ثبت ۱۴ وقف جدید در استان فارس
او گفت: در استان فارس از سال گذشته تا کنون ۱۴ مورد وقف جدید ثبت شده که این ۱۴ مورد بالغ بر ۳۰ میلیارد تومان ارزش دارد و شامل یک دستگاه آپارتمان برای بیماران صعب‌العلاج، وقف اپارتمان برای کودکان بی‌سرپرست در شهرستان جهرم، وقف قرانی، وقف برای تامین هزینه های حسینیه، ساخت مسجد، برگزاری مراسم ولادت ائمه و عزاداری سیدالشهدا، مساعدت به افراد بی‌سرپرست، کمک به ازدواج جوانان و کمک به معلولین بوده است.
حجت‌الاسلام موسوی درباره تنوع موقوفات نیز اظهار داشت: در کل کشور بیشترین نیات واقفان مربوط به عزاداری سیدالشهدا، اطعام و روضه‌خوانی و سپس احداث مسجد و حسینیه است و در مورد سایر حوزه ها نیات کمتری وجود دارد و لذا واقفان جدید باید به سمت و سوی موقوفاتی همچون اشتغال جوانان، ازدواج و تامین مسکن حرکت کنند.
وی گفت: در حوزه درمان نیز موقوفات باید به سمت تامین کمک‌هزینه درمان بیماری‌های صعب العلاج، لاعلاج و بیماری‌های خاص و کمک به تامین دارو پیش رود.
موقوفه زالی بزرگترین موقوفه فارس
مدیرکل اوقاف و امور خیریه فارس در بخش دیگری از این گفتگو به بزرگترین موقوفه فارس از لحاظ تعداد رقبات اشاره کرد و گفت: بزرگترین موقوفه استان به لحاظ تعداد رقبات موقوفه حاج خلیل زالی است که تعداد رقبات شناسایی شده و دارای رابطه استیجاری آن ۲۲ هزار رقبه است و به لحاظ وسعت ۵ هزار هکتار وسعت دارد.
وی افزود: در استان فارس موقوفات بزرگ و متعددی وجود دارد به طور مثال در حوزه درمان موقوفه زنده یاد حاج محمد نمازی یکی از بزرگترین موقوفات درمانی کشور است.
حجت‌الاسلام موسوی درباره برنامه‌های هفته وقف که امروز ۲۲ شهریورماه نخستین روز آن است نیز گفت: باتوجه به نزدیکی هفته وقف با ایام اربعین حسینی و مشغولیت ادارات اوقاف به برپایی مواکب در کشور عراق و یا مرزهای کشور و نبود فرصت کافی جهت برگزاری ویژه‌برنامه‌های تبلیغی و ترویجی هفته وقف؛ بنا بر تصمیم نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه کشور، هفته وقف امسال از روز ۱۰ مهر مصادف با ۱۶ ربیع الاول آغاز خواهد شد. پایان پیام/ن
